By Nikunj Diwani 
સાયબર ફ્રોડની નવી રીતો ઉભરી રહી છે અને લોકો સરળતાથી તેનો શિકાર બની શકે છે. પરંતુ તમે કેટલીક સાવચેતી રાખીને તેનાથી બચી શકો છો. અહીં કેટલીક નવી પદ્ધતિઓ અને તેમને ટાળવાની રીતો છે:
સાયબર ફ્રોડની નવી પદ્ધતિઓ:
ફિશીંગ:
તમને એક ઈમેલ અથવા સંદેશ મોકલવામાં આવે છે જે વિશ્વસનીય કંપની અથવા બેંક તરફથી હોય તેવું લાગે છે. તેમાં એક લિંક છે જે તમને નકલી વેબસાઇટ પર લઈ જાય છે, જ્યાંથી તમારી અંગત માહિતી ચોરાઈ શકે છે.
ટાળવાનાં પગલાં: કોઈપણ અજાણી લિંક પર ક્લિક કરશો નહીં. હંમેશા વેબસાઈટનું URL કાળજીપૂર્વક તપાસો અને શંકાસ્પદ ઈમેઈલ અથવા સંદેશાને અવગણો.
વોટ્સએપ અને સોશિયલ મીડિયા કૌભાંડ:
સાયબર છેતરપિંડી કરનારાઓ લોટરી જીતવા અથવા મોટું ઇનામ મેળવવાનો દાવો કરીને વોટ્સએપ અથવા સોશિયલ મીડિયા દ્વારા નકલી સંદેશાઓ મોકલે છે. તેના બદલે તેઓ તમારી બેંક વિગતો અથવા OTP માંગે છે.
ટાળવાના ઉપાયો: કોઈપણ અજાણ્યા નંબર પરથી આવતા મેસેજ પર વિશ્વાસ ન કરો. બેંક અથવા OTP જેવી માહિતી ક્યારેય કોઈની સાથે શેર કરશો નહીં.
નકલી એપ્સ અને સોફ્ટવેર:
છેતરપિંડી કરનારા નકલી એપ્સ અને સોફ્ટવેર બનાવે છે, જે બિલકુલ વાસ્તવિક એપ્સની જેમ દેખાય છે. આને ડાઉનલોડ કરવાથી તમારો ડેટા ચોરાઈ શકે છે.
ટાળવા માટેની ટિપ્સ: Google Play Store અથવા Apple App Store જેવા સત્તાવાર અને વિશ્વસનીય સ્ત્રોતોમાંથી જ એપ્લિકેશન્સ ડાઉનલોડ કરો. કોઈપણ થર્ડ પાર્ટી વેબસાઈટ પરથી એપ્સ ડાઉનલોડ કરવાનું ટાળો.
સ્પૂફિંગ:
આમાં, છેતરપિંડી કરનારાઓ તમારા પરિચિત, બેંક અથવા કંપનીના ફોન નંબર અથવા ઇમેઇલ સરનામું બનાવટી કરીને તમારો સંપર્ક કરે છે. તેઓ તમારી અંગત માહિતી માંગી શકે છે.
ટાળવાના ઉપાયો: કોઈપણ અજાણ્યા કોલ અથવા ઈમેલ પર તરત જ માહિતી આપશો નહીં. કૉલર સાથેની તમામ માહિતીની પુષ્ટિ કરો અને બેંક અથવા સંબંધિત સંસ્થાનો સંપર્ક કરો.
QR કોડ કૌભાંડ:
છેતરપિંડી કરનારાઓ તમને નકલી QR કોડ મોકલે છે, જેને સ્કેન કરવામાં આવે ત્યારે તમારા બેંક ખાતામાંથી પૈસા કાપી લેવામાં આવે છે.
ટાળવા માટેની ટિપ્સ: QR કોડ સ્કેન કરતા પહેલા, ખાતરી કરો કે તે વિશ્વસનીય સ્ત્રોતમાંથી છે. ક્યૂઆર કોડને તપાસ્યા વિના ક્યારેય સ્કેન કરશો નહીં.
ઑનલાઇન શોપિંગ છેતરપિંડી:
સાયબર ઠગ નકલી ઈ-કોમર્સ વેબસાઈટ બનાવે છે, જ્યાંથી તમે ખરીદી કરો ત્યારે તમારા પૈસા કપાઈ જાય છે, પરંતુ તમને ઉત્પાદન મળતું નથી.
ટાળવા માટેની ટીપ્સ: માત્ર વિશ્વસનીય અને જાણીતી ઓનલાઈન શોપિંગ સાઇટ્સનો ઉપયોગ કરો. કોઈપણ નવી અથવા શંકાસ્પદ વેબસાઈટ પરથી ખરીદી કરતા પહેલા તેની અધિકૃતતા તપાસો.
નકલી ટેક સપોર્ટ કૌભાંડ:
સ્કેમ્સ તમને ફોન અથવા ઇમેઇલ દ્વારા જણાવે છે કે તમારા કમ્પ્યુટરમાં વાયરસ છે અને તેઓ ટેક સપોર્ટ આપવાના બહાને તમારી માહિતી ચોરી કરે છે.
ટાળવા માટેની ટિપ્સ: અજાણ્યા ટેક સપોર્ટ કૉલ પર ક્યારેય વિશ્વાસ ન કરો. માત્ર વિશ્વસનીય સ્ત્રોત પાસેથી જ ટેકનિકલ સપોર્ટ મેળવો.
સિમ સ્વેપિંગ:
આમાં, છેતરપિંડી કરનારાઓ તમારા મોબાઇલ નંબરનું ડુપ્લિકેટ સિમ લઈને તમારા બેંક ખાતામાંથી પૈસા ઉપાડી શકે છે.
સાવચેતીઓ: તમારા મોબાઇલ નંબર પર થતી કોઈપણ શંકાસ્પદ પ્રવૃત્તિ (જેમ કે નેટવર્ક ખૂટે છે) તરત જ તમારા મોબાઇલ ઓપરેટર અને બેંકનો સંપર્ક કરો.
સાયબર છેતરપિંડી ટાળવા માટેના સામાન્ય પગલાં:
મજબૂત પાસવર્ડ:
દરેક એકાઉન્ટ માટે મજબૂત અને અલગ પાસવર્ડનો ઉપયોગ કરો. નિયમિતપણે પાસવર્ડ બદલો અને ટુ-ફેક્ટર ઓથેન્ટિકેશન (2FA) નો ઉપયોગ કરો.
ઈમેલ અને લિંક પર કાળજીપૂર્વક ક્લિક કરો:
કોઈપણ શંકાસ્પદ ઈમેલ, લિંક્સ અથવા એટેચમેન્ટ ખોલશો નહીં. કોઈપણ ફોર્મમાં વ્યક્તિગત માહિતી ભરતા પહેલા, તેની વેબસાઈટની અધિકૃતતા તપાસો.
સાવધાની સાથે સાર્વજનિક Wi-Fi નો ઉપયોગ કરો:
જાહેર Wi-Fi નેટવર્કનો ઉપયોગ કરતી વખતે તમારા બેંકિંગ અને વ્યક્તિગત વ્યવહારો કરવાનું ટાળો. VPN નો ઉપયોગ કરો જેથી તમારી માહિતી સુરક્ષિત રહે.
અપડેટ સોફ્ટવેર:
તમારા બધા ઉપકરણો અને સોફ્ટવેરને નિયમિતપણે અપડેટ રાખો. આ સુરક્ષાના છિદ્રોને બંધ કરે છે અને હેકર્સ સામે રક્ષણ આપે છે.
એન્ટિવાયરસનો ઉપયોગ કરો:
કોઈપણ પ્રકારના સાયબર હુમલાથી બચવા માટે તમારા ઉપકરણ પર સારા એન્ટિવાયરસ અને એન્ટિ-માલવેર પ્રોગ્રામ્સ ઇન્સ્ટોલ કરો.
ગોપનીયતા સેટિંગ્સ તપાસો:
સોશિયલ મીડિયા અને અન્ય ઑનલાઇન એકાઉન્ટ્સની ગોપનીયતા સેટિંગ્સ તપાસો અને ફક્ત તમે જાણતા હોવ તેવા લોકો સાથે જ માહિતી શેર કરો.
શંકાસ્પદ પ્રવૃત્તિઓની જાણ કરો:
જો તમને કોઈ શંકાસ્પદ પ્રવૃત્તિ જોવા મળે, તો તરત જ સંબંધિત સંસ્થા (જેમ કે બેંક) ને જાણ કરો અને સાયબર ક્રાઈમ વિભાગને જાણ કરો.
સાયબર છેતરપિંડીનો ભય ટાળવા માટે, સાવચેત રહેવું અને યોગ્ય સુરક્ષા પગલાં અપનાવવા જરૂરી છે.
સાયબર છેતરપિંડી શું છે?
સાયબર છેતરપિંડી એ ઈન્ટરનેટ છેતરપિંડી છે, એક પ્રકારનો સાયબર અપરાધ કે જેનો હેતુ કોઈ સંસ્થા પાસેથી નાણાં (અથવા અન્ય મૂલ્યવાન સંપત્તિ) ચોરી કરવાનો છે. તેમાં છેતરપિંડી કરવા માટે ઓનલાઈન સોલ્યુશન્સનો ઉપયોગ કરવાનો સમાવેશ થાય છે.
ઈન્ટરનેટ અને ઓનલાઈન બેંકિંગ સોલ્યુશન્સના વિકાસ સાથે, સાયબર અપરાધીઓની યોજનાઓ વિકસિત થઈ રહી છે અને વધુને વધુ વિસ્તૃત બની રહી છે. તેઓ તેમના લક્ષ્યો સુધી પહોંચવા માટે ઓળખની ચોરી, ફિશિંગ અને અન્ય પ્રકારના સામાજિક એન્જિનિયરિંગ હુમલાઓનો ઉપયોગ કરે છે.
સામાન્ય કોર્પોરેટ છેતરપિંડીના દૃશ્યમાં, અપરાધીઓ તમારી કંપનીના સભ્યનો ખોટા બહાના હેઠળ સંપર્ક કરે છે જેથી તેઓ નીચેની
ગોપનીય માહિતી જાહેર કરવી,
તેમના ખાતામાં ભંડોળને વાયર કરો.
સાયબર છેતરપિંડી ઘણીવાર વિવિધ પગલાઓમાં થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, તેઓ પ્રથમ કર્મચારી પાસેથી લોગિન ઓળખપત્રો ચોરી કરશે અને પછી તમારા વ્યવસાય બેંક એકાઉન્ટને ઍક્સેસ કરવા અને ફંડ ટ્રાન્સફર કરવા માટે તેનો ઉપયોગ કરવા આગળ વધશે.